Rector Albert Wijnsma vertrekt per 1 augustus

Wat is Academie Tien?
Academie Tien is een innovatieve middelbare school in Utrecht met een eigenwijze visie op onderwijs. Een school voor mavo, havo, vwo en junioren vanaf 10 jaar. Leren begint op Academie Tien met verwondering, met het stellen van vragen. Want door jezelf en de bredere context te begrijpen, kun je betekenis geven aan de wereld om je heen en groeien als individu.

Onzekerheid belemmert verandering
Wijnsma: ‘Laatst zag ik de prachtige documentaire ‘Staal’, over Tata Steel, en ik vond de vergelijking met het onderwijs treffend: er wordt voornamelijk productie gedraaid. Veel mensen willen wel veranderen maar weten niet hoe ze het moeten aanpakken. Dat kan komen door onzekerheid of angsten die mensen belemmeren om de volgende stap te zetten. Of ze missen de techniek, de vaardigheden of het begrippenkader om ernaar te handelen.’

Lesgeven wordt enorm onderschat
‘Het ambacht van docent gaat daardoor onderuit. Het is echt pittig werk. Het benadrukken dat iedereen kan lesgeven omdat er zo’n lerarentekort is, werkt een enorme onderschatting van het ambacht in de hand. Er wordt gesuggereerd dat je bij wijze van spreken als je ademhaalt voor de klas kan komen staan. Dat klopt gewoon niet. Daarom verhogen we structureel het opleidingsniveau van onze docenten via het Opleidingshuis.’

Geen docent Nederlands te vinden
‘Als dat niet gebeurt dan wordt de uitstroom van heel talentvolle, jonge collega’s alleen nog maar groter. 25% procent van alle collega’s stroomt uit binnen 5 jaar. Sommige scholen krijgen geen enkele docent Nederlands meer voor de klas, maar de leerlingen daar worden wel net zo beoordeeld als mijn leerlingen bij het examen.’

Ouders hebben weinig verstand van onderwijs
'De balans tussen rechten en plichten is zoek. Scholen moeten goed onderwijs geven, maar dat betekent niet dat iedereen het recht heeft daar zijn mening over op te dringen. Bijna iedereen heeft een mening over het onderwijs, maar weinigen hebben er verstand van. Ik vraag wel eens aan een klagende ouder welk beroep hij of zij heeft, en dat is dan bijvoorbeeld brandweerman. Dan zeg ik: ‘Ik kom toch ook niet op de kazerne aan u vertellen hoe u een brand blust?’

Bitchen over polarisatie en hangjongeren
‘Het onderwijs is de laatste verzuilde sector waar je elkaar dwingend moet ontmoeten. Doen we dat niet, dan ontstaan er bubbels en dan bitchen we weer over polarisatie en hangjongeren. Terwijl als we weten wat er speelt in hun leven, we merken dat ons eigen vooroordeel in de weg zit. Zien we nu bijvoorbeeld tijdens de ramadan jongeren ’s avonds op straat, zijn dat geen hangjongeren maar familieleden die na het eten nog een luchtje scheppen.’

Onderwijs mag schuren
‘Het gaat om nuance. Het is mooi om dat soort dingen te kunnen bespreken. Ik vind dat onderwijs een veilige plek moet bieden, maar ook een van ongemak, het mag schuren en dan is het aan ons om dat te bespreken hoe we daar mee omgaan. We zijn tenslotte een mini-maatschappij.’

Leerlingen én docenten opleiden
‘Toen ik zes jaar geleden bij Academie Tien begon, wilde ik een school opzetten waar leerlingen én docenten zich konden ontwikkelen. Inmiddels is het Opleidingshuis gerealiseerd om de docenten verder op te leiden en te professionaliseren. En de school biedt onze leerlingen een heterogene plek om samen te leven en samen te leren. Deze doelstellingen zijn nog in ontwikkeling maar we kunnen trots zijn op de behaalde resultaten.'

Werken met grote levensvragen
‘We doen dat onder andere door op basis van grote vragen te werken, in plaats van met het regulier lesmateriaal. In de onderbouw werken we nu bijvoorbeeld met de vraag: ‘Waarom komen mensen in opstand?’. In de bovenbouw gebruiken we wel meer reguliere methodes, vanwege het landelijk examen. Onze leerlingen gaan wel van school met een erkend diploma. Je zou het niet verwachten, maar ik ben geen diploma-basher, want ik vind dat een geweldig overgangsritueel.’

Niveau kiezen op je 15e
‘Bij Academie Tien wijken we ook af van het ‘vroege selectieprincipe’: kinderen moeten doorgaans al heel jong richting kiezen. Dat blijkt vooral voor jonge jongens een nadeel. Zitten ze eenmaal in een verkeerd – vaak te laag – niveau, dan komen ze daar niet meer uit. Bij Academie Tien zitten ze van hun tiende tot hun vijftiende in een klas met mavo, havo, vwo-leerlingen en kiezen pas daarna in welke richting ze doorgaan. Kinderen hebben dus veel meer tijd om op dat punt te komen, in plaats van de gebruikelijke een of twee jaar.’

Dankbaar voor de samenwerking
‘Supertrots ben ik op wat we samen hebben bereikt. Ik heb met bijzonder veel plezier met alle collega’s én de leerlingen samengewerkt. Daarom kijk ik terug op een van de meest bijzondere fases van mijn leven. Academie Tien is voor mij de plek waar iedereen doet wat hij of zij zegt, waar we eerlijk kunnen zijn. Ik ben er in elk geval dankbaar voor hoe ik mezelf heb kunnen zijn binnen Academie Tien, hoe ik tegendraads mocht zijn en hoe er geluisterd werd naar mijn ideeën. Oprecht een kostbaar goed in deze tijd. Na zes jaar is het nu tijd voor herbezinning en voor mijn gezin. Ik ben benieuwd wat er op mijn pad komt.’